HƯỚNG DẪN BẢO VỆ BẢN THÂN TRƯỚC NHỮNG HÀNH VI LỪA ĐẢO QUA MẠNG NĂM 2025

Với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ trong bối cảnh chuyển đổi số đã mang lại nhiều tiện ích trong hoạt động đời sống của người dân, tuy nhiên cũng ẩn chứa không ít rủi ro. Nhiều đối tượng tội phạm đã lợi dụng sự chủ quan của người dân …mạng xã hội để đánh cắp thông tin, từ đó thực hiện các hành vi lừa đảo với nhiều thủ đoạn vô cùng tinh vi. Điều này không chỉ gây ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh, an toàn trên không gian mạng của quốc gia. Trong bài viết này, Công ty Luật Duy Ích sẽ phân tích chi tiết bản chất, thủ đoạn, hậu quả của hành vi lừa đảo qua mạng, từ đó hướng dẫn cách mọi người phòng tránh và bảo vệ bản thân trước các hình thức lừa đảo tinh vi đó.

1. Lừa đảo qua mạng là gì?

Lừa đảo qua mạng là hành vi sử dụng các thủ đoạn gian dối (lợi dụng lòng tin, giả mạo thông tin ,…) trên không gian mạng để đánh cắp thông tin cá nhân của người khác dùng vào mục đích trái pháp luật hoặc nhằm chiếm đoạt tài sản của người khác.

2. Các hình thức lừa đảo qua mạng phổ biến nhất năm 2025

   • Nhận quà từ bạn nước ngoài làm quen qua mạng

Các đối tượng tự giới thiệu là người nước ngoài, kết bạn, liên lạc để tạo mối quan hệ với nạn nhân thông qua mạng xã hội. Sau khi tạo được lòng tin ở đối phương sẽ thông báo muốn gửi tiền, quà từ nước ngoài về Việt Nam rồi yêu cầu người bị hại nộp tiền để nhận quà với các lý do khác nhau như cước vận chuyển, thuế, phí… vào các tài khoản ngân hàng do các đối tượng cung cấp rồi chiếm đoạt.

• Tự xưng cơ quan chức năng gọi điện thông báo điều tra

Đối tượng giả danh cán bộ Công an, Viện kiểm sát, Tòa án hoặc giả mạo Cổng thông tin điện tử của Công an để thông báo chủ thuê bao có liên quan đến các vụ án đang bị điều tra. Sau đó, khai thác thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng và yêu cầu chuyển toàn bộ tiền trong tài khoản của bị hại vào tài khoản ngân hàng do đối tượng cung cấp với lý do để phục vụ công tác điều tra rồi chiếm đoạt.

• Hack Facebook, zalo… nhắn tin mượn tiền

Đây là chiêu lừa đảo đã quá quen thuộc. Chúng thường lập hoặc chiếm đoạt quyền quản trị tài khoản của người nào đó rồi nhắn tin lừa người thân, bạn bè của chủ tài khoản chuyển tiền để chiếm đoạt.

• Thông báo trúng thưởng tiền, tài sản có giá trị

Kẻ lừa đảo sẽ gửi tin nhắn thông báo trúng thưởng xe máy, điện thoại, đồng hồ hoặc tiền mặt… có giá trị lớn. Sau đó, yêu cầu người bị hại nạp tiền qua thẻ điện thoại hoặc chuyển tiền qua tài khoản ngân hàng để làm thủ tục nhận thưởng rồi chiếm đoạt.

• Gửi link giả để đánh cắp thông tin ngân hàng

Thủ đoạn thường thấy là gửi tin nhắn SMS giả mạo của ngân hàng để lừa khách hàng truy cập vào đường link giả, sau đó yêu cầu cung cấp thông tin bảo mật như tên, mật khẩu đăng nhập, mã OTP, thông tin thẻ… khi có được thông tin sẽ rút tiền trong tài khoản của nạn nhân và chiếm đoạt.

• Chuyển nhầm tiền vào tài khoản ngân hàng

Các đối tượng cố ý “chuyển nhầm” một khoản tiền đến tài khoản ngân hàng, tiếp đó yêu cầu người dùng trả lại số tiền kia như một khoản vay cùng với khoản lãi cắt cổ, nếu không trả các đối tượng khủng bố trên điện thoại, đe doạ tố cáo, gây rối quấy nhiễu… để buộc trả tiền gốc, lãi cao cho chúng.

• Kêu gọi đầu tư tài chính, tiền ảo

Đối tượng lập website đầu tư tài chính, ứng dụng có giao diện tương tự đầu tư tài chính quốc tế, rồi sử dụng nhiều thủ đoạn khác nhau để thu hút, lôi kéo nhiều người tham gia. Các sàn tiền ảo, đầu tư tài chính này cam kết người chơi sẽ được hưởng mức lãi suất cao nhưng lại an toàn, có thể rút vốn bất kỳ lúc nào, không cần đầu tư trí tuệ, thời gian. Ban đầu các đối tượng chuyển trả tiền lãi rất đầy đủ, rõ ràng (nhưng cũng chỉ là tiền ảo), đến khi người tham gia đầu tư nhiều thì các đối tượng ngưng giao dịch, bằng các phương thức như: Thông báo dừng hoạt động để bảo trì lỗi; chặn liên lạc và chặn đăng nhập làm khách hàng không vào tài khoản của mình được, rồi các đối tượng chiếm đoạt tiền mà khách hàng đã gửi hay đầu tư vào trang website do chúng lập ra.

• Hỗ trợ lấy lại tiền đã bị lừa

Đối tượng lập tài khoản ảo, không có thông tin rõ ràng về công ty, địa chỉ hoặc các thông tin liên hệ. Đối tượng lừa đảo chạy quảng cáo các bài đăng với nội dung “hỗ trợ lấy lại tiền”, “cam kết lấy lại được tiền bị lừa”, bên dưới là những bình luận cảm ơn đã lấy lại tiền bằng những tài khoản ảo khác. Sau khi được người dùng liên hệ, chúng sẽ nhiệt tình tư vấn, đồng thời liên tục hứa hẹn, cam kết lấy lại 100% số tiền đã mất. Tiếp đó, yêu cầu nạn nhân cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng, số tiền đã bị lừa đảo và chuyển khoản thành công “tiền phí dịch vụ”. Tuy nhiên, ngay lập tức nhân viên thông báo tài khoản ngân hàng bị lỗi và không cho rút tiền về. Khi nạn nhân thắc mắc thì đối tượng sẽ chặn toàn bộ liên lạc.

• Bán thuốc đặc trị trên mạng xã hội

Các đối tượng sẽ hoạt động theo hội nhóm, đồng thời tạo lập các tài khoản mạng xã hội ảo, đăng bài quảng cáo về các loại thuốc “thần dược” với giá cao với công dụng như phòng chống ung thư, giảm tác dụng hóa trị, xạ trị ung thư, thuốc cho người mắc bệnh ung thư giai đoạn cuối nhưng thực chất là các loại thuốc giá rẻ với thành phần không rõ nguồn gốc. Tinh vi hơn, các nhóm đối tượng này còn thực hiện chiêu trò “giảm giá” cho người già, người nghèo, người bệnh nặng, nhằm đánh vào tâm lý thích khuyến mãi.

• Xuất khẩu lao động, du lịch miễn thị thực

Đối tượng lập tài khoản mạng xã hội giả mạo, tham gia các hội nhóm để tìm người có nhu cầu mua vé máy bay và làm visa, chào mời và hứa hẹn cấp visa trong thời gian rất ngắn, tỷ lệ thành công cao mà không cần kiểm tra hồ sơ cẩn thận. Lợi dụng sự thiếu hiểu biết một bộ phận người dân, chúng yêu cầu cung cấp những thông tin không cần thiết, hay yêu cầu chuyển khoản trước những khoản phí không rõ ràng. Sau khi nạn nhân chuyển tiền, đối tượng sẽ không liên hệ với cơ quan, tổ chức hay cá nhân nào làm thủ tục mà thực hiện hành vi chiếm đoạt.

3. Quy định pháp luật về xử phạt hành vi lừa đảo qua mạng

Tùy vào mức độ nghiêm trọng của vụ việc mà người thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản sẽ bị phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

• Xử phạt hành chính hành vi lừa đảo

Căn cứ theo theo khoản 1 Điều 15 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với hành vi dùng thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn để chiếm đoạt tài sản hoặc đến thời điểm trả lại tài sản do vay, mượn, thuê tài sản của người khác hoặc nhận được tài sản của người khác bằng hình thức hợp đồng, mặc dù có điều kiện, khả năng nhưng cố tình không trả.

• Trách nhiệm hình sự với hành vi lừa đảo

Căn cứ theo Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), người thực hiện hành vi lừa đảo bị xử phạt như sau:

• Khung 1: Phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm

– Người nào bằng thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp sau:

+ Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản mà còn vi phạm;

+ Đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 168, 169, 170, 171, 172, 173, 175 và 290 của Bộ luật Hình sự, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;

+ Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội;

+ Tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ; tài sản là kỷ vật, di vật, đồ thờ cúng có giá trị đặc biệt về mặt tinh thần đối với người bị hại.

• Khung 2: Phạt tù từ 02 năm đến 07 năm đối với một trong các trường hợp:

+ Có tổ chức;

+ Có tính chất chuyên nghiệp;

+ Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng;

+ Tái phạm nguy hiểm;

+ Lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức;

+ Dùng thủ đoạn xảo quyệt;

+ Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm a, b, c và d khoản 1 Điều 174 Bộ luật Hình sự.

• Khung 3: Phạt tù từ 07 năm đến 15 năm đối với một trong các trường hợp:

+ Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;

+ Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm a, b, c và d khoản 1 Điều 174 Bộ luật Hình sự;

+ Lợi dụng thiên tai, dịch bệnh.

• Khung 4: Phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân đối với một trong các trường hợp:

+ Chiếm đoạt tài sản trị giá 500.000.000 đồng trở lên;

+ Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm a, b, c và d khoản 1 Điều 174 Bộ luật Hình sự;

+ Lợi dụng hoàn cảnh chiến tranh, tình trạng khẩn cấp.

Bên cạnh hình phạt chính, người phạm tội còn có thể phải đối mặt với các hình phạt bổ sung như bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

4. Hướng dẫn bảo vệ bản thân trước những hành vi lừa đảo qua mạng

Khi không may trở thành nạn nhân của lừa đảo tài chính qua mạng, việc xử lý kịp thời và đúng quy trình là yếu tố then chốt để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bản thân.

– Sau khi biết bản thân bị lừa đảo thì phải thông báo với các bên ngân hàng yêu cầu khóa giao dịch, đóng băng tài khoản; thay đổi mật khẩu;

– Thu thập các bằng chứng như ảnh chụp màn hình tin nhắn lừa đảo, email giả mạo; Biên lai giao dịch chuyển tiền (ghi rõ số tài khoản nhận, thời gian, số tiền);

– Báo cho các cơ quan có thẩm quyền: người bị hại cần làm đơn tố giác gửi đến Cơ quan điều tra nơi thường trú hoặc noi tạm trú như: Cơ quan điều tra; Viện kiểm sát các cấp; Công an xã, phường, thị trấn, Đồn Công an, Trạm Công an, Tòa án các cấp, Cơ quan báo chí và các cơ quan, tổ chức khác. Ngoài ra, người bị hại có thể trình bày và thông tin ngay qua đường dây nóng Cơ quan Công an: 113

– Hồ sơ tố giác tội phạm bao gồm:

+ Đơn trình báo công an;

+ CMND/CCCD/Hộ chiếu của bị hại (bản sao công chứng);

+ Sổ hộ khẩu của bị hại (bản sao công chứng).

+ Chứng cứ liên quan để chứng minh (hình ảnh, ghi âm, video,… có chứa nguồn thông tin của hành vi phạm tội).

Ngoài ra, Văn phòng luật sư Đà Nẵng – Luật Duy Ích cung cấp các dịch vụ Luật sư hình sự dưới đây:

Tư vấn các quy định pháp luật về hình sự;

Hỗ trợ tham gia vào các giai đoạn tố tụng của vụ án (điều tra, truy tố, xét xử);

Hỗ trợ soạn thảo đơn tố giác, đơn xin giảm nhẹ trách nhiệm hình sự và các văn bản pháp lý khác phục vụ cho quá trình tố tụng;

Hỗ trợ và/hoặc hướng dẫn thu thập tài liệu, chứng cứ, các tình tiết giảm nhẹ trong vụ án hình sự;

…

Trên đây là toàn bộ nội dung tư vấn về “Quy định về thu thập chứng cứ trong vụ án hình sự” của Văn phòng luật sư Đà Nẵng – Công ty luật Duy Ích. Nếu Quý khách có bất kỳ thắc mắc nào hoặc cần hỗ trợ hãy liên hệ với chúng tôi qua số điện thoại 091 298 7103.

Xem thêm tại: Cách tính thời hạn chấp hành hình phạt tù năm 2025

(Link: https://vanphongluatsudanang.com/cach-tinh-thoi-han-chap-hanh-hinh-phat-tu-nam-2025/)

Xem thêm tại: Quy định về thu thập chứng cứ trong vụ án hình sự

(Link: https://vanphongluatsudanang.com/quy-dinh-ve-thu-thap-chung-cu-trong-vu-an-hinh-su/)