NGHĨA VỤ CẤP DƯỠNG CHO CON SAU KHI LY HÔN

Cấp dưỡng cho con là một trong những vấn đề được các cặp vợ chồng đặc biệt quan tâm khi tiến hành thủ tục ly hôn, bởi đây là cơ sở quan trọng để bảo đảm con vẫn được chăm sóc đầy đủ cả về tinh thần lẫn vật chất khi cha mẹ không còn chung sống. Tuy nhiên, không phải ai cũng nắm rõ nghĩa vụ cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn.

Trong bài viết này, Công ty Luật Duy Ích sẽ phân tích chi tiết 06 vấn đề quan trọng về nghĩa vụ cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn mà cha, mẹ cần biết.

1. Cấp dưỡng là gì?

Căn cứ theo khoản 24 Điều 3 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 quy định về cấp dưỡng như sau:

“Cấp dưỡng là việc một người có nghĩa vụ đóng góp tiền hoặc tài sản khác để đáp ứng nhu cầu thiết yếu của người không sống chung với mình mà có quan hệ hôn nhân, huyết thống hoặc nuôi dưỡng trong trường hợp người đó là người chưa thành niên, người đã thành niên mà không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình hoặc người gặp khó khăn, túng thiếu theo quy định.”

2. 06 vấn đề cha mẹ cần phải biết

2.1. Điều kiện phát sinh nghĩa vụ cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn

Thứ nhất, người được cấp dưỡng phải có quan hệ huyết thống, quan hệ nuôi dưỡng với người có nghĩa vụ cấp dưỡng

Quan hệ huyết thống giữa cha, mẹ và con được xác định dựa vào 02 yếu tố là sự kiện sinh của người phụ nữ và tình trạng hôn nhân của cha mẹ của người con. Người phụ nữ đang tồn tại quan hệ hôn nhân mà có thai hoặc sinh con thì chồng của người phụ nữ đó được xác định là cha của người con. Người được khai là cha, mẹ trong Giấy khai sinh của con thì được xác định là cha, mẹ của con theo quan hệ huyết thống (trừ trường hợp cha, mẹ nuôi được khai vào phần cha, mẹ của con nuôi)

Quan hệ nuôi dưỡng: Việc nuôi con nuôi làm phát sinh quan hệ pháp luật giữa cha mẹ và con giữa người nhận nuôi con nuôi và người được nhận làm con nuôi. Để cha, mẹ nuôi và con nuôi có nghĩa vụ cấp dưỡng cho nhau thì việc nuôi con nuôi phải tuân thủ các điều kiện của việc nuôi con nuôi và phải được đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Thứ hai, người được cấp dưỡng và người có nghĩa vụ cấp dưỡng không sống chung với nhau hoặc người có nghĩa vụ nuôi dưỡng trốn tránh thực hiện nghĩa vụ

Để xác định người có nghĩa vụ cấp dưỡng không sống chung với người được cấp dưỡng cần dựa trên tiêu chí là họ không ăn chung, không có quỹ tiêu dùng chung mà không căn cứ vào việc họ có ở chung nhà với nhau hay không

Thứ ba, người được cấp dưỡng là người chưa thành niên, là người đã thành niên không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình hoặc là người có khó khăn, túng thiếu

Thứ tư, người có nghĩa vụ cấp dưỡng có khả năng thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng

Người có khả năng cấp dưỡng là người có thu nhập thường xuyên hoặc tuy không có thu nhập thường xuyên nhưng còn tài sản sau khi đã trừ đi chi phí thông thường cần thiết cho cuộc sống của người đó. Nếu một người mà thu nhập vừa đủ hoặc không đủ để đáp ứng nhu cầu của chính mình thì không phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng cho người thân thích.

2.2. Ai có trách nhiệm cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn

Căn cứ theo Điều 82 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 quy định về nghĩa vụ, quyền của cha, mẹ không trực tiếp nuôi con sau ly hôn như sau:

“Điều 82. Nghĩa vụ, quyền của cha, mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn

Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi.

Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.

Sau khi ly hôn, người không trực tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở.”

Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con lạm dụng việc thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom con của người đó.

AI CÓ NGHĨA VỤ CẤP DƯỠNG CHO CON SAU KHI LY HÔN

Tại Điều 7 Nghị quyết số 01/2024/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán quy định chi tiết về nghĩa vụ cấp dưỡng cho con như sau:

“1. Trường hợp người trực tiếp nuôi con không yêu cầu người không trực tiếp nuôi con cấp dưỡng thì Tòa án giải thích cho họ việc yêu cầu cấp dưỡng cho con là nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của con. Nếu xét thấy người trực tiếp nuôi con có khả năng, điều kiện nuôi dưỡng và việc họ không yêu cầu cấp dưỡng là tự nguyện thì Tòa án không buộc bên kia phải cấp dưỡng cho con

…

Nghĩa vụ cấp dưỡng của cha, mẹ đối với con chưa thành niên, con đã thành niên không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình phát sinh kể từ thời điểm cha, mẹ không sống chung với con hoặc sống chung với con nhưng vi phạm nghĩa vụ nuôi dưỡng con, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác”

Như vậy, căn cứ theo các quy định trên, người có trách nhiệm cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn là cha, mẹ – người không trực tiếp chăm sóc, nuôi dưỡng con. Việc cấp dưỡng của người không trực tiếp chăm sóc, nuôi dưỡng con được thực hiện không phân biệt người trực tiếp nuôi con có khả năng kinh tế hay không.

2.3. Mức cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn

Tại Điều 116 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 quy định về mức cấp dưỡng như sau:

“Điều 116. Mức cấp dưỡng

Mức cấp dưỡng do người có nghĩa vụ cấp dưỡng và người được cấp dưỡng hoặc người giám hộ của người đó thỏa thuận căn cứ vào thu nhập, khả năng thực tế của người có nghĩa vụ cấp dưỡng và nhu cầu thiết yếu của người được cấp dưỡng; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.

Khi có lý do chính đáng, mức cấp dưỡng có thể thay đổi. Việc thay đổi mức cấp dưỡng do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.”

Tiền cấp dưỡng cho con là toàn bộ chi phí cho việc nuôi dưỡng, học tập của con. Tùy vào thu nhập, khả năng thực tế của người có nghĩa vụ cấp dưỡng và nhu cầu thiết yếu của người được cấp dưỡng mà mỗi trường hợp sẽ được áp dụng một mức cấp dưỡng khác nhau. Nếu các bên có thỏa thuận thì mức cấp dưỡng cho con được áp dụng theo thỏa thuận của các bên.

Ngược lại, nếu các bên không thỏa thuận được thì mức cấp dưỡng do Tòa án quyết định những không thấp hơn một nửa tháng lương tối thiểu vùng tại nơi người cấp dưỡng đang cư trú cho mỗi tháng đối với mỗi người con.

2.4. Phương thức cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn

Việc cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn được thực hiện theo các phương thức quy định tại Điều 117 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 như sau:

Cấp dưỡng định kỳ

Việc cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn có thể được thực hiện định kỳ hàng tháng, hàng quý, nửa năm, hàng năm. Đây là phương thức thường được các bên lựa chọn nhờ tính linh hoạt, thuận tiện và không gây áp lực kinh tế cho người có nghĩa vụ cấp dưỡng.

Cấp dưỡng một lần

Bên cạnh phương thức cấp dưỡng định kỳ, người có nghĩa vụ cấp dưỡng có thể cấp dưỡng một lần. Phương thức cấp dưỡng này giúp hạn chế được tình trạng trốn tránh thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng nhưng cũng tạo cho người có nghĩa vụ cấp dưỡng những khó khăn về mặt kinh tế.

Cha, mẹ sau khi ly hôn có thể thỏa thuận chọn một trong các phương thức cấp dưỡng trên để thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng cho con. Trong trường hợp các bên không thỏa thuận được phương thức cấp dưỡng thì Tòa án quyết định phương thức cấp dưỡng hàng tháng hoặc phương thức khác phù hợp với nhu cầu, lợi ích của con và điều kiện kinh tế của người cấp dưỡng.

2.5. Khi nào cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn chấm dứt

Căn cứ theo Điều 118 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, nghĩa vụ cấp dưỡng cho con được chấm dứt khi thuộc một trong các trường hợp sau:

– Người được cấp dưỡng đã thành niên và có khả năng lao động hoặc có tài sản để tự nuôi mình;

– Người được cấp dưỡng được nhận làm con nuôi;

– Người cấp dưỡng đã trực tiếp nuôi dưỡng người được cấp dưỡng;

– Người cấp dưỡng hoặc người được cấp dưỡng chết;

– Bên được cấp dưỡng sau khi ly hôn đã kết hôn;

– Trường hợp khác theo quy định của luật.

2.6. Hậu quả pháp lý khi trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn

Người có nghĩa vụ cấp dưỡng có hành vi trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn có thể bị xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Xử phạt hành chính

Căn cứ theo 57 Nghị định 144/2021/NĐ-CP, mức xử phạt hành chính đối với người có hành vi trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn được quy định như sau:

“1. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:

a) Từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng giữa vợ và chồng sau khi ly hôn; từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ nuôi dưỡng giữa anh, chị, em với nhau, giữa ông bà nội, ông bà ngoại và cháu theo quy định của pháp luật;

b) Từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng, nuôi dưỡng cha, mẹ; nghĩa vụ cấp dưỡng, chăm sóc con sau khi ly hôn theo quy định của pháp luật.

2. Biện pháp khắc phục hậu quả: Buộc thực hiện nghĩa vụ đóng góp, nuôi dưỡng theo quy định đối với các hành vi quy định tại khoản 1 Điều này.”

Truy cứu trách nhiệm hình sự

Người có hành vi trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn có thể bị truy tố về tội “Từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng” theo quy định tại Điều 186 Bộ luật Hình sự năm 2015 nếu có đủ yếu tố cấu thành tội phạm.

Tại Điều 186 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định cụ thể khung hình phạt đối với Tội Từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng như sau:

Người nào có nghĩa vụ cấp dưỡng và có khả năng thực tế để thực hiện việc cấp dưỡng đối với người mà mình có nghĩa vụ cấp dưỡng theo quy định của pháp luật mà từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng, làm cho người được cấp dưỡng lâm vào tình trạng nguy hiểm đến tính mạng, sức khỏe hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về 1 trong các hành vi quy định tại Điều này mà còn vi phạm, nếu không

thuộc trường hợp quy định tại Điều 380 của Bộ luật này, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.

Nghĩa vụ cấp dưỡng sau ly hôn là một trách nhiệm pháp lý quan trọng của cha mẹ đối với con cái nhằm bảo đảm điều kiện phát triển ổn định cho con khi cha, mẹ không còn chung sống với nhau. Việc nắm rõ các quy định về nghĩa vụ cấp dưỡng như mức cấp dưỡng, phương thức thực hiện,… sẽ giúp cha, mẹ chủ động hơn và hạn chế những tranh chấp không đáng có.

Trên đây là nội dung tư vấn về “Nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con theo pháp luật 2025?” của Văn phòng luật sư Đà Nẵng – Công ty luật Duy Ích. Nếu Quý khách có bất kỳ thắc mắc nào hoặc cần hỗ trợ hãy liên hệ với chúng tôi qua số điện thoại 0912.987.103

Ngoài ra, Văn phòng luật sư Đà Nẵng – Luật Duy Ích cung cấp các dịch vụ liên quan tới hôn nhân gia đình dưới đây:

Tư vấn thủ tục kết hôn: Thủ tục, giấy tờ cần chuẩn bị để đăng ký kết hôn, văn bản thỏa thuận tài sản chung và tài sản riêng trước hôn nhân,…
Tư vấn về thủ tục ly hôn: thuận tình ly hôn, đơn phương ly hôn
Tư vấn về thủ tục kết hôn có yếu tố nước ngoài, kết hôn với người nước ngoài, kết hôn với Việt kiều
Tư vấn về quy định cấp dưỡng nuôi con sau ly hôn, số tiền cấp dưỡng nuôi con và thời hạn cấp dưỡng nuôi con

…

Xem thêm tại: THỦ TỤC ĐĂNG KÝ KẾT HÔN VƠI NGƯỜI NƯỚC NGOÀI NĂM 2025

Xem thêm tại: HÒA GIẢI LY HÔN THEO PHÁP LUẬT HÔN NHÂN GIA ĐÌNH 2025

Xem thêm tại: TRÌNH TỰ THỦ TỤC ĐƠN PHƯƠNG LY HÔN MỚI NHẤT 2025