TRÌNH TỰ THỦ TỤC KHỞI KIỆN VỤ ÁN TRANH CHẤP ĐẤT ĐAI MỚI NHẤT 2025

Tranh chấp đất đai, nhà ở là một trong những loại tranh chấp phổ biến và phức tạp trong thực tiễn. Luật Đất đai 2024 cùng với Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 (sửa đổi) đã có những quy định rõ ràng hơn về trình tự thủ tục khởi kiện tranh chấp đất đai. Sau đay, Luật Duy Ích sẽ gửi tới Quý độc giả bài viết về trình tự thủ tục khởi kiện vụ án tranh chấp đất đai mới nhất.

1. Khởi kiện vụ án tranh chấp đất đai là gì?

Trước khi tìm hiểu khái niệm khởi kiện vụ án tranh chấp đất đai thì phải hiểu được khái niệm tranh chấp đất đai là gì?

Theo quy định tại khoản 47 Điều 3 Luật Đất đai 2024 quy định “Tranh chấp đất đai là tranh chấp về quyền, nghĩa vụ của người sử dụng đất giữa hai hoặc nhiều bên trong quan hệ đất đai”

Từ đó, hiểu được khái niệm khởi kiện vụ án tranh chấp đất đai là việc một bên có quyền và lợi ích liên quan đến quyền sử dụng đất nộp đơn yêu cầu Tòa án có thẩm quyền giải quyết tranh chấp phát sinh về quyền và nghĩa vụ sử dụng đất giữa các bên.

Hành vi khởi kiện nhằm mục đích yêu cầu pháp luật can thiệp, xác lập lại quyền sử dụng đất hợp pháp, bảo vệ lợi ích hợp pháp của bên bị xâm phạm. Đây là biện pháp cuối cùng khi các bên không thể tự thương lượng hoặc hòa giải thành công.

Như vậy khái niệm khời kiện tranh chấp đất đai không được pháp luật quy định khái niệm nhưng có thể hiểu theo cách hiểu mà Luật Duy Ích cung cấp để hiểu rõ hơn về khái niệm này

2. Thẩm quyền khởi kiện vụ án tranh chấp đất đai

Căn cứ điều 176 Luật Đất đai 2024 quy định thẩm quyền khởi kiện vụ án tranh chấp đất đai như sau:

• Tranh chấp đất đai mà các bên tranh chấp hoặc một trong các bên tranh chấp có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, Giấy chứng nhận quyền sở hữu công trình xây dựng, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất hoặc có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 137 của Luật này và tranh chấp về tài sản gắn liền với đất thì do Tòa án giải quyết.
• Tranh chấp đất đai mà các bên tranh chấp không có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, Giấy chứng nhận quyền sở hữu công trình xây dựng, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất hoặc không có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 137 của Luật này thì các bên tranh chấp được lựa chọn một trong hai hình thức giải quyết tranh chấp đất đai theo quy định sau đây:
  • Nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp tại Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền theo quy định tại khoản 3 Điều này;
  •  Khởi kiện tại Tòa án có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự.
• Trường hợp các bên tranh chấp lựa chọn giải quyết tranh chấp tại Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền thì việc giải quyết tranh chấp đất đai được thực hiện như sau:

• • Trường hợp tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư với nhau thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện giải quyết. Sau thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện mà các bên tranh chấp không khởi kiện hoặc khiếu nại theo quy định tại điểm này thì quyết định giải quyết tranh chấp của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện có hiệu lực thi hành.

Trường hợp không đồng ý với quyết định giải quyết thì trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện, các bên tranh chấp có quyền khởi kiện tại Tòa án theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính hoặc khiếu nại đến Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh. Quyết định giải quyết của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có hiệu lực thi hành.

• •  Trường hợp tranh chấp mà một bên tranh chấp là tổ chức, tổ chức tôn giáo, tổ chức tôn giáo trực thuộc, người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài, tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh giải quyết. Sau thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh mà các bên tranh chấp không khởi kiện hoặc khiếu nại theo quy định tại điểm này thì quyết định giải quyết của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có hiệu lực thi hành.

Trường hợp không đồng ý với quyết định giải quyết thì trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, các bên tranh chấp có quyền khởi kiện tại Tòa án theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính hoặc khiếu nại đến Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường. Quyết định giải quyết của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường có hiệu lực thi hành.

• Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường khi giải quyết tranh chấp đất đai quy định tại khoản 3 Điều này phải ra quyết định giải quyết tranh chấp. Quyết định giải quyết tranh chấp có hiệu lực thi hành phải được các bên nghiêm chỉnh chấp hành. Sau thời hạn 30 ngày kể từ ngày quyết định giải quyết tranh chấp có hiệu lực thi hành mà các bên hoặc một trong các bên không chấp hành sẽ bị cưỡng chế thi hành.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện nơi có đất tranh chấp ban hành quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định giải quyết tranh chấp đất đai và tổ chức thực hiện quyết định cưỡng chế.

• Tranh chấp giữa các bên phát sinh từ hoạt động thương mại liên quan đến đất đai do Tòa án giải quyết theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự hoặc do Trọng tài thương mại Việt Nam giải quyết theo quy định của pháp luật về trọng tài thương mại.
• Ủy ban nhân dân các cấp có trách nhiệm cung cấp hồ sơ, tài liệu có liên quan đến việc quản lý, sử dụng đất đai khi được Tòa án, Trọng tài thương mại Việt Nam yêu cầu để làm căn cứ cho giải quyết tranh chấp đất đai.
• Chính phủ quy định chi tiết việc giải quyết tranh chấp thuộc thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường tại Điều này.

3. Hồ sơ khởi kiện vụ án tranh chấp đất đai

• Người khởi kiện cần chuẩn bị bộ hồ sơ sau:
• Đơn khởi kiện theo mẫu.
• Biên bản hòa giải không thành có chứng nhận của UBND xã và có chữ ký của các bên tranh chấp.
• Giấy tờ của người khởi kiện: Sổ hộ khẩu, chứng minh thư nhân dân hoặc thẻ căn cước công dân hoặc hộ chiếu còn giá trị sử dụng.
• Danh mục tài liệu, chứng cứ kèm theo đơn khởi kiện.

Theo quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự, ai khởi kiện vấn đề gì phải có tài liệu, chứng cứ để chứng minh cho yêu cầu khởi kiện đó.

4. Trình tự thủ tục khởi kiện vụ án tranh chấp đất đai

Trình tự giải quyết tranh chấp đất đai tại Tòa án và Ủy ban nhân dân các cấp

Trong trường hợp hòa giải tranh chấp đất đai không thành tại Ủy ban nhân dân cấp xã, người dân có quyền lựa chọn một trong hai cách giải quyết tranh chấp tiếp theo: khởi kiện tại Tòa án nhân dân hoặc yêu cầu Chủ tịch Ủy ban nhân dân có thẩm quyền giải quyết. Việc lựa chọn phụ thuộc vào điều kiện, nguyện vọng và lợi ích của đương sự. Căn cứ Luật Đất đai 2024 và các văn bản liên quan, trình tự giải quyết tranh chấp đất đai tại hai cơ quan này như sau:

4.1. Trình tự giải quyết tranh chấp đất đai tại Tòa án nhân dân

• Thẩm quyền giải quyết:

Theo Điểm c, Khoản 1 Điều 39 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, các tranh chấp liên quan đến bất động sản thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án nơi có bất động sản. Trường hợp bất động sản có ở nhiều địa phương khác nhau thì nguyên đơn có quyền lựa chọn Tòa án nơi có một trong các bất động sản để khởi kiện (Khoản 1 Điều 40).

• Trình tự thực hiện:

• Nộp đơn khởi kiện: Sau khi hòa giải không thành tại UBND cấp xã, người khởi kiện hoàn thiện hồ sơ và nộp đơn khởi kiện tại Tòa án nhân dân nơi có đất đang tranh chấp. Đơn có thể nộp trực tiếp hoặc qua dịch vụ bưu chính.
  Ngày khởi kiện được xác định là ngày tòa án nhận đơn hoặc ngày có dấu bưu điện.
• Nộp tạm ứng án phí: Tòa án thông báo mức án phí tạm ứng. Trong 07 ngày, người khởi kiện phải nộp tiền tạm ứng án phí tại Kho bạc Nhà nước và nộp lại biên lai cho Tòa án.
• Thụ lý vụ án: Khi nhận được biên lai, Tòa án ra thông báo thụ lý và tiến hành các bước tố tụng tiếp theo.

4.2. Trình tự giải quyết tranh chấp đất đai tại Ủy ban nhân dân các cấp

• Thẩm quyền giải quyết: Căn cứ Khoản 3 Điều 236 Luật Đất đai 2024, thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND được phân cấp như sau:

• • Chủ tịch UBND cấp huyện: Giải quyết tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư với nhau.
    • Sau 30 ngày kể từ khi nhận được quyết định giải quyết, nếu không có khiếu nại hoặc khởi kiện, quyết định có hiệu lực thi hành.
    • Nếu không đồng ý, có thể khiếu nại lên Chủ tịch UBND cấp tỉnh hoặc khởi kiện ra Tòa án theo tố tụng hành chính.
  • Chủ tịch UBND cấp tỉnh: Giải quyết tranh chấp có một bên là tổ chức, tổ chức tôn giáo, tổ chức kinh tế có vốn nước ngoài, người gốc Việt định cư ở nước ngoài.
    • Sau 30 ngày, nếu không khiếu nại hoặc khởi kiện, quyết định có hiệu lực.
    • Nếu không đồng ý, có thể khiếu nại lên Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường hoặc khởi kiện ra Tòa án.

• Trình tự thủ tục

• • Nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND cấp huyện hoặc cấp tỉnh (tùy đối tượng tranh chấp).
  • UBND giao cho cơ quan chuyên môn (Phòng Tài nguyên và Môi trường hoặc Sở TNMT) tiếp nhận và thẩm tra hồ sơ.
  • Cơ quan chuyên môn tiến hành:
    • Thẩm tra, xác minh nội dung tranh chấp
    • Tổ chức hòa giải (nếu cần)
    • Họp với các ban, ngành liên quan để tư vấn (nếu cần)
    • Hoàn thiện hồ sơ, trình Chủ tịch UBND cấp có thẩm quyền ban hành quyết định giải quyết
  • Ban hành quyết định giải quyết tranh chấp hoặc công nhận hòa giải thành, gửi cho:
    • Các bên tranh chấp
    • Cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền và nghĩa vụ liên quan
• Hồ sơ giải quyết tranh chấp bao gồm:
  • Đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp
  • Biên bản hòa giải tại cấp xã
  • Biên bản xác minh, kiểm tra hiện trạng, họp tư vấn (nếu có)
  • Hồ sơ địa chính, trích lục bản đồ qua các thời kỳ
  • Báo cáo đề xuất, dự thảo quyết định giải quyết hoặc công nhận hòa giải thành

Như vậy, trên đây là toàn bộ Trình tự thủ tục khởi kiện vụ án tranh chấp đất đai theo quy định pháp luật hiện hành bao gồm hồ sơ, thủ tục tiến hành khởi kiện… Từ đó giúp độc giả hiểu rõ hơn về Trình tự thủ tục khởi kiện vụ án tranh chấp đất đai.

Với kinh nghiệm nhiều năm trong lĩnh vực tư vấn pháp luật liên quan đầu tư, Văn phòng luật sư Đà Nẵng – Luật Duy Ích đã hỗ trợ thành công nhiều nhà đầu tư về việc thành lập doanh nghiệp.

Với đội ngũ luật sư nhiều năm kinh nghiệm trên thị trường pháp lý, chúng tôi cam kết mang đến cho Quý khách hàng những dịch vụ tốt nhất, tiết kiệm thời gian với chi phí.

Ngoài ra, Văn phòng luật sư Đà Nẵng – Luật Duy Ích cung cấp các dịch vụ liên quan tới doanh nghiệp – đầu tư dưới đây:

Tư vấn thay đổi tên doanh nghiệp, địa chỉ trụ sở chính, vốn điều lệ…;

Hỗ trợ soạn thảo hồ sơ thông báo thay đổi giấy phép kinh doanh;

Hỗ trợ doanh nghiệp nộp hồ sơ tại cơ quan có thẩm quyền;

Tư vấn các thủ tục sau khi thay đổi;

Tư vấn thường xuyên các hoạt động doanh nghiệp;

…

Trên đây là toàn bộ nội dung tư vấn về Trình tự thủ tục khởi kiện vụ án tranh chấp đất đai mới nhất 2025 của Văn phòng luật sư Đà Nẵng – Công ty luật Duy Ích. Nếu Quý khách có bất kỳ thắc mắc nào hoặc cần hỗ trợ hãy liên hệ với chúng tôi qua số điện thoại 091 298 7103.

Xem thêm tại: Quy định về người nước ngoài mua nhà ở tại Việt Nam 2025