Di chúc là gì? Các trường hợp di chúc vô hiệu theo Bộ luật dân sự 2015

Di chúc vô hiệu là trường hợp thường gặp trong phân chia thừa kế dẫn đến ý chí của người để lại di chúc không thực hiện được. Vậy trường hợp nào di chúc vô hiệu theo Bộ luật dân sự 2015? Quý bạn đọc tham khảo qua bài viết dưới đây của Văn phòng Luật sư Đà Nẵng – Luật Duy Ích.

1. Di chúc là gì?

Theo Điều 624 Bộ luật dân sự 2015 quy định: “Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết.”

Như vậy, di chúc thể hiện ý chí của cá nhân nhằm để lại tài sản thuộc sở hữu của mình cho người thừa kế sau khi chết dưới các hình thức văn bản (có người làm chứng hoặc không có người làm chứng hoặc công chứng, chứng thực) và di chúc miệng theo quy định pháp luật.

Theo đó, di chúc miệng được coi là hợp pháp khi đáp ứng các điều kiện sau:

Người để lại di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình nhằm để lại tài sản thuộc sở hữu của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng
Sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ
Trong thời hạn 05 ngày làm việc, di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.

Xem thêm: Quy định về di sản thờ cúng năm 2024

2. Các trường hợp di chúc vô hiệu

2.1 Di chúc vô hiệu một phần

Theo điểm b khoản 2 và khoản 4 Điều 643 Bộ luật dân sự 2015 quy định di chúc vô hiệu một phần như các trường hợp sau:

Di chúc có phần không hợp pháp mà không ảnh hưởng đến hiệu lực của các phần còn lại thì chỉ phần đó không có hiệu lực, các phần khác vẫn có giá trị hiệu lực và thực thi.
Có nhiều người thừa kế theo di chúc mà có người chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc thì người đó không được xem xét là người thừa kế. Quyền thừa kế sẽ được chuyển giao cho người khác.
Có nhiều người thừa kế nhưng một trong nhiều cơ quan, tổ chức được chỉ định hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế thì quyền thừa kế không thực hiện được.
Di sản để lại cho người thừa kế có một phần không còn vào thời điểm mở thừa kế thì phần di chúc về phần di sản còn lại vẫn có hiệu lực.

Theo đó, nếu di chúc thuộc một trong các trường hợp trên thì được xem là di chúc vô hiệu một phần.

2.2 Di chúc vô hiệu toàn bộ

Di chúc vô hiệu toàn bộ gồm 2 trường hợp: di chúc không có hiệu lực và di chúc không đáp ứng các điều kiện.

2.2.1 Di chúc không có hiệu lực

Di chúc người và người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc, quyền thừa kế không thực hiện được.
Di chúc có cơ quan, tổ chức được chỉ định là người thừa kế không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế;
Di sản để lại cho người thừa kế không còn vào thời điểm mở thừa kế.

2.2.2 Di chúc không đáp ứng điều kiện

Di chúc của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.
Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.
Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện.
Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ.

Trên đây là các trường hợp di chúc vô hiệu toàn phần và không được thực hiện theo ý chí của người mất để lại cho các người thừa kế theo quy định pháp luật.

3. Luật sư tư vấn pháp luật thừa kế

Luật sư thừa kế bảo đảm quyền và lợi ích của từng chủ thể được hưởng quyền thừa kế, của người quản lý di sản cũng như những người có quan hệ thân thiết với chủ sở hữu tài sản mà họ cũng có thể được hưởng thừa kế thông qua di chúc.

Văn phòng Luật sư Đà Nẵng với đội ngũ luật sư và chuyên viên pháp lý giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực tư vấn và thực hiện các thủ tục kê khai, phân chia di sản thừa kế và tham gia giải quyết tố tụng tranh chấp về tài sản, xác định hàng thừa kế… Luật sư chúng tôi hỗ trợ thực hiện các vấn đề sau:

Tư vấn lập di chúc hợp pháp;
Tư vấn sửa đổi, bổ sung, thay thế, huỷ bỏ di chúc;
Tư vấn thủ tục từ chối nhận tài sản thừa kế;
Tư vấn về thời hiệu thừa kế;
….

Trên đây là nội dung tư vấn về các trường hợp di chúc vô hiệu của Văn phòng Luật sư Đà Nẵng – Luật Duy Ích. Nếu Quý khách có bất kỳ thắc mắc nào hoặc cần hỗ trợ hãy liên hệ với chúng tôi qua số điện thoại 091 298 7103;

Bộ phận tư vấn pháp luật dân sự – Văn phòng Luật sư Đà Nẵng – Luật Duy Ích.