Hướng dẫn thủ tục từ chối nhận di sản thừa kế
Hướng dẫn thủ tục từ chối nhận di sản thừa kế theo quy định pháp luật mới nhất. Cá nhân có quyền từ chối nhận di sản thừa kế với các lý do chính đáng. Tuy nhiên, không phải trường hợp nào cá nhân cũng được từ chối nhận di sản thừa kế . Cùng Luật Duy Ích Đà Nẵng tìm hiểu về điều kiện, thủ tục từ chối di sản qua bài viết sau đây.
1. Quy định pháp luật về từ chối nhận di sản thừa kế
1.1 Người thừa kế có được từ chối nhận di sản thừa kế không?
Căn cứ Điều 612 Bộ luật dân sự 2015 quy định về di sản:
“Di sản bao gồm tài sản riêng của người chết, phần tài sản của người chết trong tài sản chung với người khác.”
Theo đó, có thể hiểu di sản như sau:
(i) Di sản là toàn bộ tài sản thuộc quyền sở hữu riêng của người chết để lại gồm: vật, tiền, giấy tờ có giá và quyền tài sản. Các loại tài sản thường gồm:
- Nhà, đất hình thành do mua bán, tặng, cho, thừa kế…Nhà ở hình thành trong tương lai
- Tiền, vàng, trang sức…
- Cổ phiếu, chứng khoán…
- Tài sản của vợ/chồng có trước khi kết hôn và được tặng cho riêng trong thời kỳ hôn nhân.
(ii) Di sản là phần tài sản trong khối tài sản chung hợp nhất của vợ chồng
- Tài sản do vợ chồng tạo ra trong thời kỳ hôn nhân: thu nhập, tiền lương, tiền thưởng, tiền trúng số, tài sản được tặng cho, thừa kế chung, thu nhập hoa lợi, lợi tức thu từ tài sản chung và thu nhập hợp pháp khác.
- Tài sản riêng của vợ/chồng nhưng họ đã tự nguyện nhập vào khối tài sản chung hoặc đã tiêu dùng, chi tiêu cho gia đình
(iii) Di sản là phần tài sản trong khối tài sản chung với người khác
- Đây là tài sản lúc người để lại di sản còn sống và tạo lập tài sản chung với người khác. Có thể là: Phần vốn góp để kinh doanh, sản xuất, đầu tư…; Phần vốn sở hữu trong doanh nghiệp; Phần tài sản tạo lập khi sống chung với người khác như vợ chồng…
Theo Điều 610 BLDS 2015, mọi cá nhân đều bình đẳng về quyền để lại tài sản của mình cho người khác và quyền hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật.
Đồng thời, Người thừa kế có quyền từ chối di sản thừa kế. Trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác. Người thừa kế từ chối nhằm trốn tránh thực hiện nghĩa vụ tài sản đối với người khác (thanh toán nợ nần, thừa kế phần nghĩa vụ do người chết để lại…) thì không được quyền từ chối nhận di sản.
Trường hợp người thừa kế theo di chúc từ chối nhận phần di sản thừa kế của mình theo di chúc mà người mất để lại thì phần di sản thừa kế đó sẽ được phân chia theo hàng thừa kế của pháp luật.
1.2 Điều kiện để từ chối nhận di sản thừa kế
Theo Điều 620 BLDS 2015, điều kiện để người thừa kế từ chối gồm:
- Cá nhân có quyền hưởng di sản do người chết để lại.
- Việc từ chối không nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác.
- Việc từ chối nhận di sản phải được lập thành văn bản. Đồng thời gửi đến người quản lý di sản, những người thừa kế khác, người được giao nhiệm vụ phân chia di sản để biết.
- Việc từ chối nhận di sản phải được thể hiện trước thời điểm phân chia di sản.
Ngoài ra, các trường hợp không được hưởng quyền thừa kế gồm:
- Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó;
- Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản;
- Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng;
- Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, hủy di chúc, che giấu di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản.
Như vậy, người thừa kế muốn từ chối di sản phải tuân theo các quy định pháp luật.
2. Thủ tục từ chối nhận di sản thừa kế
2.1 Hồ sơ từ chối nhận di sản thừa kế
Theo điều 59 Luật Công chứng 2014, hồ sơ gồm:
- Phiếu yêu cầu công chứng
- Bản sao di chúc trong trường hợp thừa kế theo di chúc hoặc giấy tờ chứng minh quan hệ giữa người để lại di sản và người yêu cầu công chứng theo pháp luật về thừa kế
- giấy chứng tử hoặc giấy tờ khác chứng minh người để lại di sản đã chết.
- Các giấy tờ: CMND/CCCD/…. của người từ chối nhận di sản
2.2 Thủ tục từ chối nhận di sản thừa kế
Bước 1: Nộp hồ sơ
Sau khi chuẩn bị đủ hồ sơ trên, người từ chối nhận di sản nộp tại tổ chức hành nghề công chứng.
Bước 2: Tiếp nhận và xử lý yêu cầu công chứng
Công chứng viên quyết định nhận hồ sơ hoặc hoàn trả hồ sơ cho người từ chối.
Bước 3: Công chứng viên ký công chứng
- Công chứng viên yêu cầu người từ chối di sản xuất trình các giấy tờ theo quy định, đối chiếu và ghi lời chứng, ký công chứng.
- Sau khi đã đóng dấu, ký vào văn bản từ chối, người yêu cầu công chứng phải trả phí, thù lao công chứng theo quy định.
Bước 4: Trả kết quả
Thời hạn công chứng không quá 02 ngày làm việc. Đối với nội dung công chứng phức tạp thì có thể kéo dài hơn nhưng không quá 10 ngày làm việc. Người yêu cầu công chứng nhận lại văn bản từ chối nhận di sản đã được công chứng.
Xem thêm: Hướng dẫn xác định di sản thừa kế năm 2024
3. Luật sư tư vấn tranh chấp thừa kế
- Tư vấn lập di chúc hợp pháp;
- Tư vấn sửa đổi, bổ sung, thay thế, huỷ bỏ di chúc;
- Tư vấn thủ tục từ chối nhận tài sản thừa kế;
- Tư vấn về thời hiệu thừa kế;
….
Trên đây là nội dung tư vấn về thủ tục từ chối nhận di sản của Công ty Luật Duy Ích – Chi nhánh Đà Nẵng. Nếu Quý khách có bất kỳ thắc mắc nào hoặc cần hỗ trợ hãy liên hệ với chúng tôi qua số điện thoại 091 298 7103;
Bộ phận tư vấn pháp luật dân sự – Công ty Luật Duy Ích – Chi nhánh Đà Nẵng.
